Władza nadzorowania zarządzaniem dobrami kościelnymi (kan. 1276 § 1-2)

  • Paweł Kaleta Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji
Słowa kluczowe: władza rządzenia, ordynariusz, dobra kościelne

Abstrakt

Władza nadzorcza w odniesieniu do dóbr kościelnych umocowana jest w munus regendi biskupa diecezjalnego, którego jednym z celów jest troska, aby do dyscypliny kościelnej nie wkradły się nadużycia. Celem artykuły było przedstawienie zadań nadzorowania ordynariusza w zakresie zarządzania dobrami kościelnymi.

Istotną treścią nadzorowania jest nie tyle kontrola, ile czuwanie; za taką eksplikacją przemawia użycie kan. 1276 § 1 i z kan. 392 § 2 łacińskiego czasownika advigilare – ‘czuwać’, ‘troszczyć się’. Przedstawiona analiza KPK/83 wskazuje, że ordynariusz władzę nadzoru wykonuje w dwojaki sposób: przed dokonaniem aktu prawnego oraz po jego dokonaniu.

Do zakresu władzy nadzorczej ordynariusza należy:
a) wydanie szczegółowych instrukcji dotyczących zarządu dóbr kościelnych;
b) wydanie stosownych zezwoleń aktów związanych z zarządem dobrami kościelnymi;
c) ingerowanie w przypadku zaniedbań zarządcy.

W zakresie wykonywania władzy nadzorczej prawodawca wprowadził dwa ograniczenia; dotyczą one publicznych osób prawnych podlegających jego władzy oraz  zachowania prawnych tytułów przyznających większe uprawnienia.

Autor wnioskuje, że przepisy prawne dotyczące nadzoru są narzędziem ochrony dóbr kościelnych, aby te były wydatkowane zgodnie z celami dóbr kościelnych. Zachowanie prawa nadzoru ma przyczynić się do podjęcia większej odpowiedzialności za dobra kościelne i zbudowania większego zaufania wobec osób, które zarządzają dobrami kościelnymi. 

Bibliografia

Adamowicz, Leszek. 2003. „Władza biskupa diecezjalnego w odniesieniu do majątku kościelnego.” W Biskup pasterz diecezji. Materiały z sympozjum »Biskup diecezjalny a duszpasterstwo i apostolstwo wiernych, red. Piotr Majer, 121-140. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.

Althaus, Rüdiger. 1999. „Buch V. Die zeitlichen Güter der Kirche.” W Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici, red. Klaus Lüdicke, Bd. 4, 1276/2. Essen: Ludgerus.

Aznar, Federico et R. Gil. 1993. La administración de los bienes temporales de la Iglesi. Salamanca: Publicationes Universidad Pontifica Salamanca.

Banaszak, Bogusław. 2007. „Nadzór.” W Encyklopedia prawa, red. Urszula Kalina-Prasznic, 409. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Dyduch, Jan. 2003. „Troska biskupa diecezjalnego o nauczanie i wychowanie w szkołach.” W Biskup pasterz diecezji. Materiały z sympozjum „Biskup diecezjalny a duszpasterstwo i apostolstwo wiernych”, red. Piotr Majer, 47-67. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.

Grabowski, Ignacy. 1921. Prawo kanoniczne według nowego kodeksu. Lwów: Wydawnictwa „Przeglądu Teologicznego”.

Kaslyn, Robert. 2007. „Accountability of Diocesan Bishop. A Significant Aspect of Ecclesiastical Communion.” The Jurist 67:109-152.

Kennedy, Robert T. 2000. „The Temporal Goods of the Church.” W New Commentary on the Code of Canon Law, red. John P. Beal, i James A. Coriden, Thomas J. Green, 1449-1525. New York: Paulist Press.

Martín de Agar, José. 1991. Manual de derecho canónico. Pamplona: Eunsa.

Rapacz, Józef. 2003. „Biskup diecezjalny a stowarzyszenia wiernych.” W Biskup pasterz diecezji. Materiały z sympozjum »Biskup diecezjalny a duszpasterstwo i apostolstwo wiernych, red. Piotr Majer, 103-120. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.

Renken, John. 2009. Church property. A Commentary on canon law governing temporal goods in the United States and Canada. Ottawa.

Sitarz, Mirosław. 2004. Słownik prawa kanonicznego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Sobański, Remigiusz. 2003. „Księga I. Normy ogólne.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. Tom I Księga I. Normy ogólne, red. Józef Krukowski, 94-2003. Poznań: Pallottinum.

Sondel, Janusz. 1997. Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Opublikowane
2020-02-28
Dział
Artykuły