Zasada równouprawnienia Kościołów i innych związków wyznaniowych
Abstrakt
Zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych jest zasadą katolicką. Można ją odczytać z zasady uznania społeczeństwa pluralistycznego zawartej w modelu relacji Kościół–państwo wypracowanych przez Sobór Watykański II. W prawie polskim została ona uregulowana w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (art. 9 ust. 2 pkt 3) oraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 25 ust. 1). Do aksjologicznych i prawnych podstaw zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych należy zaliczyć równość i godność oraz wolność sumienia i religii.
Zasada równouprawnienia oznacza, że kościoły i inne związki wyznaniowe mają być traktowane przez prawo identycznie wszędzie tam, gdzie każdy z nich w identycznym stopniu wyposażony jest w pewną cechę, „jak również ze względu na tę cechę”, a tam gdzie między podmiotami, czyli kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, zachodzą znaczące różnice, należy każdy z nich potraktować w sposób odmienny i zawsze odpowiednio do tego zróżnicowany.
Bibliografia
Abramowicz Aneta, Prawo do nauki religii w publicznych szkołach i przedszkolach a zasada równouprawnienia związków wyznaniowych, Studia z Prawa Wyznaniowego t. 15 (2012), s. 235-254.
Abramowicz Aneta, Równouprawnienie związków wyznaniowych w prawie polskim, Lublin 2012, mps w Archiwum KUL.
Adamski Franciszek, Pluralizm wartości a wychowanie, Fides et Ratio 3 (7) 2011, s. 80-85.
Banaszak Bogusław, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2012.
Bertone Tarcisio, La dognita umana unico fondamento dei diritti dell’uomo, w: Tarcisio Bertone, La Diplomazia Pontificia in un mondo globalizzato, a cura di V. Buonomo, Città del Vaticano 2013, s. 241-279.
Białczyk Andrzej, Rozdział między Kościołem a państwem w świetle nauki Kościoła katolickiego, Lublin 1978, mps w Archiwum KUL.
Boć Jan, Rozdział I. Rzeczpospolita, w: Konstytucje Rzeczypospolitej Polskiej oraz komentarz do konstytucji RP z 1997 r., red. J. Boć, Wrocław 1998, s. 62-63.
Bożyk Stanisław, Konstytucyjna zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych, w: Zasada równości w prawie. Konferencja naukowa Rzeszów, 16 października 2003 r., red. H. Zięba-Załucka, M. Kijowski, Rzeszów 2004, s. 93-100.
Cupriak Jakub, Związek wyznaniowy, w: Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014, s. 586-588.
Doktór-Bindas Kamila, Zasada autonomii, niezależności i współpracy między państwem, Kościołami i związkami wyznaniowymi, w: Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, red. D. Dudek, Warszawa 2009, s. 264-280.
Dudek Dariusz, Równouprawnienie Kościołów i związków wyznaniowych na tle konstytucyjnych zasad prawa wyznaniowego, w: Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14-16 stycznia 2003), red. A. Mezglewski, Lublin 2004, s. 199-225.
Kamiński Ryszard, Duszpasterstwo w społeczeństwie pluralistycznym, Lublin 1997.
Krukowski Józef, Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe, Lublin 2013.
Krukowski Józef, Polskie prawo wyznaniowe, wyd. 4, Warszawa 2008.
Krukowski Józef, Stanowisko Soboru Watykańskiego II wobec rozdziału Kościoła od państwa, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne XXVII (1980), z. 5, s. 45-63.
Krukowski Józef, Warchałowski Krzysztof, Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2000.
Krzemienowski Henryk, W kierunku posoborowej koncepcji odniesień między Kościołem a państwem, Colloquim Salutis. Wrocławskie Studia Teologiczne 9 (1977), s. 37-57.
Krzyszowski Zbigniew, Ekumeniczne implikacje soborowego wyrażenia “subsistit in” w świetle Odpowiedzi na pytania dotyczące niektórych aspektów nauki o Kościele Kongregacji Nauki Wiary, Roczniki Teologiczne 55 (2008), z. 9, s. 51-66.
Maritain Jacques, Człowiek i państwo, tł. A. Grobler, Kraków 1993.
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Kościoły i związki wyznaniowe wpisane do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, data publikacji: 12.03.2015 r., w: https://mac.gov.pl/files/ost_e-rejestr_eb_12_03_2015.pdf [dostęp: 14.03.2015].
Misztal Henryk, Konstytucyjne podstawy polskiego prawa wyznaniowego, w: Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, P. Stanisz, wyd. 2, stan prawny na 1 lipca 2003 r., Lublin 2003, s. 188-206.
Misztal Henryk, Wprowadzenie do prawa wyznaniowego, w: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, wyd. 3, Warszawa 2011, s. 1-6.
Misztal Henryk, Wprowadzenie do prawa wyznaniowego, w: Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, P. Stanisz, wyd. 2, stan prawny na 1 lipca 2003 r., Lublin 2003, s. 27-35.
Mojak Ryszard, Zasada autonomii i wzajemnej niezależności oraz współdziałania w stosunkach między państwem a Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, w: Polskie prawo konstytucyjne, red. W. Skrzydło, stan prawny na dzień 15 września 2008 r., Lublin 2008, s. 108-111.
Pietrzak Michał, Prawo wyznaniowe, wyd. 4, Warszawa 2010.
S. Thomas de Aquino, Opera omnia iussu impensaquae Leonis XIII P. M. edita, t. IX secunda secundae Summae Theologiae a quaestione LVII ad quaestionem CXXII, Romae ex Typographia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide 1897; tekst polski: Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. XVIII: Sprawiedliwość (2-2, qu. 57-80), przekł. F.W. Bednarski, Londyn 1970.
Sitarz Mirosław, Zasady relacji Kościół-państwo w nauczaniu Soboru Watykańskiego II, w: Reddite ergo quae sunt Caesare Caesari et quae sunt Dei Deo. Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Józefowi Krukowskiemu z okazji 50-lecia pracy naukowej, red. M. Sitarz, P. Stanisz, H. Stawniak, Lublin 2014, s. 239-249.
Skrzydło Wiesław, Leksykon wiedzy o państwie i konstytucji, Warszawa 2000.
Słowikowska Anna, Soborowa zasada współdzałania Kościoła i państwa w kontekście zasad ją warunkujących, Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego t. IX, 11 (2) 2014, s. 31-62.
Sobczyk Paweł, Katolicka koncepcja państwa wyznaniowego, w: Państwo wyznaniowe. Doktryna, prawo i praktyka, red. J. Szymanek, Warszawa 2011, s. 106-121.
Sobczyk Paweł, Konstytucyjna zasada konsensualnego określania stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem Katolickim, Warszawa 2013.
Sobczyk Paweł, Konstytucyjna zasada równouprawnienia Kościołów i innych związków wyznaniowych, w: Problemy państwa i prawa, red. F. Prusak, Warszawa 2004, s. 21-35.
Sobczyk Paweł, Kościół a wspólnoty polityczne, Warszawa 2005.
Stadniczeńko Stanisław L., Człowiek – wartości – prawo, w: Urzeczywistnianie praw człowieka w XXI wieku. Prawo i etyka, red. P. Morciniec, S.L. Stadniczeńko, Opole 2004, s. 55-62.
Stanisz Piotr, Naczelne zasady instytucjonalnych relacji państwo – kościół, w: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, wyd. 3, Warszawa 2011, s. 74-88.
Stanisz Piotr, Związki wyznaniowe, w: Encyklopedia Katolicka, t. XX, Lublin 2014, kol. 1526-1527.
Synopsis Theologiae Dogmaticae ad mentem S. Thomae Aquinatis hodiernis moribus accommodata, t. II: De Fide, de Deo Uno et Trino, de Deo Creante et Elevante, de Verbo Incarnato, auctore Ad. Tanquerey, wyd. 18, Romae–Tornaci–Parisiis 1921.
Szymanek Jarosław, Regulacja stosunków państwo-kościół w polskich aktach konstytucyjnych XX wieku, Przegląd Sejmowy 3 (50) 2002, s. 27-46.
Szymanek Jarosław, Stosunki wyznaniowe we współczesnej Polsce (elementy prawa i praktyki), w: Polska w Unii Europejskiej a stosunki wyznaniowe, red. C. Janik, Toruń 2005, s. 59-107.
Winczorek Piotr, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, wyd. 2, Warszawa 2008.
Wiślicki Jan, Prawa świeckich w Kościele Katolickim, w: Księga pamiątkowa ku czci Jego Ekscelencji X. Biskupa Mariana Leona Fulmana, cz. II: Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych, Lublin 1939, s. 365-451.
Wojtyła Karol, Wstęp ogólny, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, tekst polski, nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 9-22.
Wójcik Walenty, Wytyczne w układaniu stosunków Kościół-Państwo według Vaticanum II, Duszpasterz Polski Zagranicą 26 (1975), nr 1, s. 39-48.
Zieliński Tadeusz J., Pojęcie religii, wyznania, związku wyznaniowego i kościoła w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w: Prawo i religia, red. T.J. Zieliński, t. I, Warszawa 2007, s. 29-53.
Copyright (c) 2015 Kościół i Prawo
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
