Powstawanie i charakter ogólnych zasad prawa oraz ich rola w prawie międzynarodowym publicznym (z uwzględnieniem prawa wspólnotowego). Uwagi wprowadzające do analizy zagadnienia

  • Jarosław Sozański Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Słowa kluczowe: ogólne zasady prawa; prawo międzynarodowe publiczne; prawo wspólnotowe

Abstrakt

There are few broader studies on the general principles of the law in international legal literature, although they have been known since antiquity and are valued in all legal systems. In the international law they are deemed to be one of the three independent sources of the law. Their specific character, however, makes it that they must be taken into account in the process of establishment and application of international norms, including contracts and customs.

The fact that there are no analyses or legal awareness may lead (or even leads) to underestimation of this normative category, which is not right. Even in those studies in which this category is included, their authors do not analyse the way in which the general principles of the law were established, their character, their role and procedures of application in legal systems, nor their mutual relations with the norms resulting from other sources.

Concrete rules tat belong to the category of the general principles of the law are part of legal systems in the process of juridical practice at the moment when application is deemed to be a legal duty. Therefore this process is close to the creation of a customary law, although the contribution of a legal analysis (reflection) is considerable.

In so far as the internal systems of rationalism and the principles of legal logic automatically make us apply the general principles of the law, similar mechanisms do not always function (automatically) in the international public law. The more so that particular subjects attempt to interpret legal norms according to their own interests, even though it would violate their material contents.

Now considering the general principles of the law from the quantitative point of view, we state that most of them have a procedural meaning, and the material norms are relatively few. In the international public law (despite some procedural principles), however, there dominate, in terms of their quantity and contents, material principles. The range of application and the role of this category in both systems are similar, whereas applying this category in the development of the communal law is very common. First in the communal law, then in acquis communautaire, they played and still play important material, formal, and structural roles. The Tribunal of Justice judicature has contributed significantly to the development of those principles. It confirmed the high rank of the general principles of the law within the system of the European Communities, and their interactive character. The Constitution for Europe introduces a new, different from acquis, legal system. Did they play a role here? If so, which a role did they play?

Speaking in general terms, one should state that the general principles of the law always make up the foundation of any system in the developmental (creative), functional, relative, and interactive sense. Therefore each legal system, if it is to fulfil some basic requirements (to be logical, non-contradictory, and complete), should not only contain the general principles of the law, but also confer a respectively high rank on them in the structure of this system.

Bibliografia

Bachmann K.: Konwent Europejski. O czym dyskutuje Konwent UE, aoczym powinien i co zrobić aby go do tego zmusić? Raporty i Analizy 1/03, Centrum Stosunków Międzynarodowych.

Barcz J.: Struktura instytucjonalna UE. W sprawie przyszłego ustroju UE, [w:] Studia prawno-europejskie, t. 6: Materiały z konferencji naukowej, Łódź 7-8.06.2003, red. M. Seweryński, Z. Hajn, Łódź 2003.

Bierzanek R., Symonides J.: Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa: WP PWN 2000; wyd. 8, Warszawa: LexisNexis 2004.

Czaplicki M.: Konstytucja Unii Europejskiej – polityczne próby wyjścia zsytuacji patowej, Analizy i Opinie nr 21, marzec 2004, Instytut Spraw Publicznych.

Czapliński W., Wyrozumska A.: Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa: C.H. Beck 1999.

Czubik P., Kuźniak B.: Organizacje międzynarodowe, Warszawa: C.H. Beck 2002.

Dudzik S.: Zasada pomocniczości w przyszłej konstytucji europejskiej, „Państwo i Prawo”, 2004, z. 3.

Góralczyk W., Sawicki S.: Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa: LexisNexis 2003.

Grocholski S.: Obywatelstwo polskie versus obywatelstwo europejskie, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne”, 2003, nr 1.

Hilf M.: Konwent 2004: na drodze do europejskiej konstytucji, „Acta Uniwersytetu Wrocławskiego. Przegląd Prawa i Administracji”, 2003, nr53.

Kronnenberger V. (red.): The European Union and International Legal Order. Discord or Harmony?, The Hague–Boston–New York: Kluwer Law Int. 1998.

Kenig-Witkowska M. M.: Charakter prawny Unii Europejskiej ze stanowiska prawa międzynarodowego. Uwagi na marginesie projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy, [w:] Prawo polskie a prawo Unii Europejskiej. Konferencja Wydziału Prawa i Administracji UW, Warszawa 2003.

Kuźniar K.: Prawa człowieka; prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, wyd. 3, Warszawa 2003.

Lauterpacht H.: Règles générales du droit de la paix, RCADI 1937, t. IV.

Lawmaking in the European Union, (red.) P. Craig, C. Harlow, London–The Hague– Boston: Kluwer Law Int. 1998.

Legitimacy and the European Union. The contested policy, London–New York: Longman 1999.

Mik C.: Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. I, Warszawa: C.H. Beck 2000.

Nowak B.: Europejski Konwent. Sukces, czy porażka, Raporty i Analizy 8/03, Centrum stosunków Międzynarodowych.

Nowak B.: Unia Europejska po szczycie w Brukseli, Raporty i Analizy 2/2004, Centrum Stosunków Międzynarodowych.

Parzymies S.: Prace Konwentu nad projektem Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy, „Sprawy Międzynarodowe”, 2003, nr 2.

Peretiatkowicz A.: Ogólne zasady prawa jako źródło prawa międzynarodowego a tendencje kosmopolityczne, Poznań: PWN, WHiNS 1956. Prace KNS, t. 6 z. 3.

Piontek E.: Konstytucja dla Unii Europejskiej, „Zeszyt Naukowy Podyplomowego Studium Prawa Europejskiego WPiA UW”, 2003.

Sozański J.: Prawa zasadnicze a prawa człowieka we wspólnotowym systemie prawnym, Warszawa–Poznań: Wyd. Iuris 2003.

Sutor J.: Prawo dyplomatyczne i konsularne, Warszawa: LexisNexis 2003.

Symonides J.: Karta Praw Podstawowych a Konstytucja dla Europy, [w:] Integracja europejska. Instytucje – polityka – prawo. Księga pamiątkowa dla uczczenia 65-lecia Prof. Stanisława Parzymiesa, red. G. Michałowska, Warszawa: Wyd. Scholar 2003.

The General Principles of EC Law, ed. T. Tridimas, Oxford: Oxford Univ. Press. 1999.

Trzciński J.: Konstytucja dla Europy, „Przegląd Uniwersytecki” (Uniwersytet Wrocławski), 2003, nr 10(91).

Unia Europejska w dobie reform. Konwent Europejski – Traktat Konstytucyjny – Biała księga w sprawie rządzenia Europą, red. C. Mik, Toruń: TNOiK 2004.

Verdross A.: Les principes généraux du droit dans la jurisprudence internationale, RCADI 1935, t. II.

Opublikowane
2019-11-14
Dział
Artykuły: Prawo