The Idea of Central Banking in the Final Years of the First Polish Republic

Krzysztof Łopuszyński

doi:10.18290/rnp.2018.28.3-6en

Krzysztof Łopuszyński The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Law, Canon Law and Administration https://orcid.org/0000-0002-5871-2305

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2018.28.3-6en

Keywords: history of banking; central bank; Four-year Sejm; paper money; bankers

Abstract

The need to establish a national bank in the Polish Republic was addressed in 1763 by Fr Stanisław Konarski in his O skutecznym rad sposobie. The need to secure the issue of Polish money increased as a result of the crisis caused by the flooding of the Polish market with Polish coins counterfeited in Prussia. The discussion was joined by proponents of mercantilism, who saw the possibility of keeping good Polish money in circulation by using dead capital in “deposit coffers.” However, only the Sejm could establish a central bank. The first drafts saw the light during the sessions of the Four-Year Sejm (1788–1792). Among them, the proposal of the famous Warsaw banker Jędrzej Kapostas deserves our attention, who in 1789 published a work entitled O banku narodowym w Polszcze and Planta ułożenia projektu Banku Narodowego in the next year. Paper money in Poland appeared in circulation during the Kościuszko Uprising. To this end, the Treasury Notes Administration was established, which issued so-called “assignments.” They survived until the fall of the uprising. The Third Partition of Poland put an end to the discussion of the establishment of a central bank.

References

Buczkowski, Tomasz J., and Henryk Nowak. Bank Polski 1828–1928 dla upamiętnienia stuletniego jubileuszu otwarcia. Warszawa: Drukarnia Banku Polskiego, 1928.

Buczkowski, Tomasz J. “Pieniądz i kredyt w okresie rozbiorów.” In Bank Polski 1828-1928 dla upamiętnienia stuletniego jubileuszu otwarcia, by Tomasz J. Buczkowski and Henryk Nowak, 3–30. Warszawa: Drukarnia Banku Polskiego, 1928.

Grodek, Andrzej. Idea Banku Narodowego (Geneza Banku Polskiego 1763–1828). Warszawa: Szkoła Główna Handlowa, 1936.

Jezierski, Andrzej, and Cecylia Leszczyńska. Bank Polski SA 1924–1951. Warszawa: Narodowy Bank Polski, 1994.

Jezierski, Andrzej, and Cecylia Leszczyńska. Historia gospodarcza Polski Warszawa: Wydawnictwo Key Text, 2001.

Karpiński, Stanisław. Zasady działalności banków i zarys historyczny głównych epok ich rozwoju. Warszawa: E. Wende i Sp., 1898.

Kokociński, Lech. Pieniądz papierowy na ziemiach polskich. Warszawa: Rosikon Press, 1996.

Korzon, Tadeusz. Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta 1764–1794. Vol. 3. Kraków: Księgarnia L. Zwolińskiego i Spółki, 1884.

Kosieradzka, Eliza. “Geneza banku centralnego na ziemiach polskich.” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia, Sectio G (Ius) 63, no. 1 (2016): 41–60.

Kras, Ireneusz. “Ewolucja polskiego systemu bankowego.” Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne 13, no. 2 (2006): 187–214.

Ku pożytku dobra wspólnego. Historia pieniądza, finansów i bankowości spółdzielczej, edited by Antoni Bochen. Bydgoszcz: Quixi Media, 2015.

Leszczyńska, Cecylia. “Polska bankowość centralna 1828–1989 Bank Polski, Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, Bank Polski S.A., Narodowy Bank Polski.” In Bankowość centralna od A do Z, edited by Ryszard Kokoszczyński and Bogusław Pietrzak, 27–64. Warszawa: Narodowy Bank Polski, 2007.

Leszczyńska, Cecylia. Zarys historii polskiej bankowości centralnej. Warszawa: Wydawnictwo Narodowy Bank Polski, 2010.

Łagiewski, Cezary. “Bankierstwo w dawnej Polsce i w epoce stanisławowskiej.” In Dzieje gospodarcze Polski porozbiorowej w zarysie, edited by Stanisław Aleksander Kempner, 1: 57–68. Warszawa: Druk K. Kowalewskiego, 1920.

Morawski, Wojciech. Historia bankowości na ziemiach polskich. Od Piotra Skargi do Andrzeja Kapostasa. Accessed April 4, 2017. http://mowiawieki.pl/templates/site_pic/

files/HistoriaBankowosciNaZiemiachPolskich_01.pdf.

Morawski, Wojciech. Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo “Muza,” 1998.

Sosnowska-Łozińska, Magdalena. “Geneza, powstanie i działalność Banku Polskiego w latach 1828–1885.” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza 53 (2009): 179–196.

Stolarska, Agnieszka. Bankowość centralna w Polsce. Lata 1828–1989. Lublin: Wydawnictwo Werset, 2016.

Stroynowski, Andrzej. “Kształtowanie się stronnictwa republikańsko-kołłątajowskiego w Sejmie Czteroletnim w toku walki o reformę królewszczyzn.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 3 (1981): 3–25.