Legal determinants for running a parish based economic activity

Abstract

Prawne uwarunkowania do wykonywania działalności gospodarczej przez parafie

Celem artykułu było ukazanie uwarunkowań prawnych parafii w zakresie wykonywania działalności gospodarczej. Parafia na mocy art. 32 i 20 Konstytucji RP, art. 4 ust. 2 Konkordatu oraz art. 55 ust. 3 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP posiada osobowość prawną i może występować jako organ prawa handlowego. Stosowne potwierdzenie stanowi w tym względzie kan. 1259 KPK/83 oraz pkt 3.19 Instrukcji Konferencji Episkopatu Polski w sprawie zarządzania kościelnymi dobrami materialnymi.

Podkreślić należy, że działalność gospodarcza wykonywana przez parafię jest drugorzędnym przedmiotem jej funkcjonowania, a korzystanie z tych uprawnień pełni funkcję wspierającą w realizacji jej celu pierwszorzędnego. Tym samym parafia, jako wspólnota wiernych, dowodzi, że nie tylko właściwie zarządza majątkiem parafialnym, lecz także służy powiększaniu miejsc pracy, integracji społeczności parafialnej, jak i współpracy między parafiami. Znamienny jest również fakt, że parafia będąc uczestnikiem obrotu gospodarczego, uzyskuje kwalifikacje przedsiębiorcy i może wykorzystywać typowe dla przedsiębiorcy instrumentarium prawne, jakim są m.in. zwolnienia z tytułu niegospodarczej działalności statutowej.

Analiza obowiązujących regulacji prawnych dotyczących podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez parafię, nie daje podstaw do ich krytycznej oceny. Tym niemniej niejasny wydaje się brak numeru rejestru KRS przez parafię. Stąd rodzi się postulat de lege ferenda, aby problem uzyskania numeru KRS stał się przedmiotem debat Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu lub Komisji Konkordatowej, a w konsekwencji przyczynił się do próby nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Dobrym wzorem, w tym zakresie, mogą być również przepisy ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, które jasno określają wymogi statutu Kościoła i związku wyznaniowego dotyczące jednostek organizacyjnych mających osobowość prawną. Trwanie przy niejasnej regulacji, która de lege lata obowiązuje, narusza zasadę pewności obrotu, a także nie wpływa dobrze na postrzeganie Kościoła katolickiego jako instytucji zaufania publicznego.

Odnośnie do braku zrozumienia społecznego - jakim jest wykonywanie działalności gospodarczej przez parafie - słuszne wydaje się powoływanie fundacji lub stowarzyszeń do jej prowadzenia. W ten sposób można uniknąć zatarcia granic pomiędzy działalnością gospodarczą a konfesyjną parafii.|